GELENEK VE GÖRENEKLER
Nevşehir yöresinin geleneksel söz kesme, nişan ve düğün gelenekleri şehir merkezlerinde sürdürülmemekte, bu gelenekler köylerde devam ettirilmektedir. Söz bağlama, düzen bozma, bayrak kaldırma, övülme, kız başı yıkama, seysana saçı kâkül kesme, nahıl övme ve karınca yürüyüşü gibi gelenekler köylerde devam eden düğün-nişan ve kız isteme geleneklerindendir.
Söz Bağlama: Kız isteme esnasında, gelenlere sözü bağlama işareti olarak bir çift çorap verilir. Böylece söz kesilmiş olur.
Düzen Bozma: Düğünden bir hafta önce, şehir pazarına gidilerek erkek tarafının gelinin, kız tarafının da damadın ihtiyaçlarını almasına "düzen bozma" denilmektedir.
Bayrak Kaldırma: Bayrak kaldırma töreni ile düğünün olacağı topluma haber verilir.
Kız Başı Yıkama: Düğünün ilk günü "kız başı yıkama" günüdür. Kına gecesi geleneği halen devam etmektedir.
Övülme: Kına gecesinin bir başka adıda övülmedir. Gelin odanın bir köşesine oturtulur. Avucuna kına ve para konur. Daha sonra avucu açılmaya çalışılır, gelin direnir. Kınayla paranın gelinden alınıp damada ulaştırılmasının bereket getireceğine inanılır.
Seysana: Gelinin baba evinden alınıp koca evine götürüleceği günden önce, toplu halde çeyiz götürme geleneğidir.
Saçı: Gelin,damat evine geldiğinde damat veya babası tarafından "saçı" denen metal para ve leblebi karışımı gelinin üstüne saçılır.
Kâkül Kesme: Düğün bittikten bir gün sonra kadınlar tarafından yeni evli gelinin evine gidilerek kakül kesme geleneği yerine getirilir.
Nahıl Övme: Ürgüp ve yöresindeki bazı köylerde evlenecek erkeğin uğurunun açılması, toplumda prestijinin yükselmesi için "nahıl övme" adı verilen gelenek yaygındır. Bu işlemden önce "güvey donatma" işlemi gerçekleştirilir. Nahıl, yaklaşık iki metre yüksekliğinde tahta iskeletin üzeri renkli kâğıtlarla süslenerek yapılır. Erkeğin gelecek hayatının aydın olması dileğiyle üzerine 4 adet mum konur.
Karınca Yürüyüşü: Nar köyü ve çevresinde gelin almada "karınca yürüyüşü" geleneği vardır. Yengeler üçer üçer art arda dizilirler. Gelin üçüncü sıradadır. Alay, karınca yürüyüşü denen çok ağır ve kısa adımlarla düğün evine ulaşır. Karınca yürüyüşünün altında kız babasını gücendirme düşüncesi yatmaktadır.
Doğum Gelenekleri: Doğumdan önce anne adayı hızlı giden at arabasına bindirilir. Aynı şey çocuğu olmayan kadınlara da yapılır. Çocuk doğduğunda hafifçe dağlanırsa ya da ince elenmiş toprağa yatırılırsa güçlü ve dayanıklı olacağına inanılır. Bu geleneklerin önemli bir kısmı terk edilmiştir. Ancak nazar, al basması, kırk karışması gibi gelenekler halen varlığını korumaktadır. .
|
